درمان کیست مویی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا این بیماری با علائم خود می‌تواند فرد را بسیار آزار دهد و زندگی روزمره او را با اختلال مواجه سازد. درمان کیست مویی یا سینوس پیلونیدال تنها از طریق روش جراحی و لیزردرمانی امکان‌پذیر است و روش‌هایی همچون درمان خانگی و دارویی نمی‌توانند به بهبود این بیماری کمک کنند. در ادامه این مقاله به شکل کامل از روش‌های درمان کیست مویی خواهیم گفت.
کیست مویی چیست؟
کیست مویی یا سینوس پیلونیدال به یک حفره پر از چرک و مو در شکاف باسن گفته می‌شود. این بیماری به دلیل برگشت مو به زیر پوست این ناحیه و رشد در آن منطقه به وجود می‌آید. پس از مدتی این کیست با چرک و عفونت انباشته می‌شود و به این ترتیب باعث درد در ناحیه می‌گردد. بیماری کیست مویی ممکن است در مراحل ابتدایی خود علامت خاصی نداشته باشد و به مرور با التهاب، درد، خروج مو از کیست و یا خروج چرک و عفونت بد بو از ناحیه همراه شود. این بیماری نیازمند درمان است زیرا می‌تواند با علائم خود بسیار آزاردهنده باشد و مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد کند.
روش‌های درمان کیست مویی
درمان کیست مویی از طریق روش‌های پزشکی همچون روش جراحی و لیزر کیست مویی امکان‌پذیر است؛ با این حال بسیاری از افراد به دنبال روش درمان خانگی و یا درمان دارویی کیست مویی هستند. باید در نظر داشت با اینکه این روش‌ها به عنوان درمان بیماری کیست مویی مطرح می‌شوند؛ اما فقط ممکن است باعث کاهش علائم بیماری در برخی افراد شوند و هیچ‌گونه تأثیری بر مداوای این بیماری نخواهند داشت. در ادامه این روش‌ها معرفی می‌شوند؛ اما باید توجه داشت که حتی برای کاهش علائم باید با مشورت پزشک متخصص از روش‌های درمان خانگی کیست مویی یا درمان دارویی استفاده کرد.
درمان خانگی کیست مویی
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری کیست مویی به دنبال درمان این بیماری با روش‌های خانگی هستند. اگرچه برای مداوای کیست مویی به درمان‌های پزشکی نیاز است؛ اما برخی روش‌های خانگی می‌توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند. این روش‌ها به شرح زیر هستند:
کمپرس گرم
گذاشتن کمپرس گرم روی ناحیه می‌تواند به کاهش درد، التهاب و بهبود جریان خون در ناحیه کمک کند. این کار می‌تواند در دفع عفونت از کیست مؤثر باشد.
حمام نمک اپسوم
حمام نمک اپسوم می‌تواند به کاهش التهاب و آرامش ناحیه کمک کند. برای استفاده از خواص نمک اپسوم باید مقداری از آن را به آب گرم اضافه کرد و حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در این آب نشست.
اصلاح رژیم غذایی
مشکلاتی نظیر یبوست می‌تواند با ایجاد فشار به ناحیه مقعد باعث افزایش درد در ناحیه شود. بهتر است از غذاهای پر فیبر حاوی میوه‌ها و سبزیجات استفاده شود که نقش مهمی در جلوگیری از یبوست دارند.
استفاده از جوش شیرین
یکی از روش‌های درمان خانگی کیست مویی استفاده از خواص جوش شیرین است. باید یک دوم قاشق چایخوری جوش شیرین را با سرکه سیب و سرکه سفید مخلوط کرد و خمیر حاصل از آن را ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی موضع قرار داد و سپس ناحیه را شست.
استفاده از بالش حلقوی برای نشستن
در درمان خانگی کیست مویی توصیه می‌شود از بالش‌های حلقوی برای نشستن استفاده شود تا به ناحیه کیست مویی فشار وارد نشود و علائم بیماری تحریک نگردد.
کمپرس آب گرم
از کمپرس آب گرم برای تخلیه چرک و عفونت داخل کیست مویی استفاده می‌شود. گرما به بیرون کشیدن چرک کمک می‌کند و می‌تواند درد و ناراحتی را در کمر کاهش دهد. توصیه می‌شود روزانه به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه از کیسه آب گرم بر روی کیست استفاده کرد تا این روش اثرگذار باشد.
درمان کیست مویی با گیاهان دارویی و طب سنتی
از گیاهان دارویی در طب سنتی برای درمان کیست مویی استفاده می‌شود. از جمله گیاهان و موادی که در طب سنتی برای درمان کیست مویی بسیار استفاده دارند موارد زیر هستند:
موم زنبور عسل
عسل دارای خواص آنتی‌باکتریال و ضدعفونی‌کننده است و می‌تواند به کاهش درد و التهاب کیست مویی کمک کند. برای استفاده از خواص عسل باید کمی از موم را ذوب کرد و آن را بر روی ناحیه کیست قرار داد.
استفاده از پیاز برای درمان کیست مویی
پیاز دارای خواص ضدمیکروبی و ضدعفونی‌کننده است و می‌تواند در پاک‌سازی عفونت و جلوگیری از تشدید آن مؤثر باشد. برای استفاده از پیاز باید یک برش ضخیم از آن را با یک باند بر روی کیست مویی محکم کرد و هر سه ساعت پیاز را تعویض نمود.
سیر
سیر خواص ضدالتهاب و ضدباکتری دارد. برای استفاده از سیر باید یک حبه سیر را خرد کرد و آن را بر روی کیست مویی قرار داد. سپس باید با گاز استریل ناحیه را بست تا سیر حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در محل بماند.
زردچوبه
به دلیل اینکه زردچوبه خواص ضدباکتری و ضدالتهاب دارد می‌توان از آن برای کاهش علائم کیست مویی استفاده کرد. باید زردچوبه را با کمی آب ترکیب کرد و خمیر به دست آمده را بر روی کیست قرارداد. ترکیب زردچوبه با روغن نارگیل نیز می‌تواند مناسب باشد. باید ضماد به دست آمده را ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بر روی ناحیه گذاشت و سپس ناحیه را شستشو داد.
آلوئه‌ورا
این گیاه خواص ضدالتهاب و ضدباکتریایی دارد و می‌تواند در کاهش التهاب کیست مویی مؤثر باشد. باید ژل آلوئه‌ورا را به شکل مستقیم بر روی کیست مالش داد و پس از ۲۰ دقیقه محل را شست.
روغن درخت چای
این روغن به دلیل خواص ضدالتهابی، ضدباکتری و ضدقارچی خود معروف است و نقش مهمی در کنترل عفونت دارد. برای استفاده باید روغن چای را با کمی آب مخلوط کرد و به مدت ۱۵ دقیقه بر روی ناحیه کیست مالش داد و سپس ناحیه را شسته و خشک کرد.
روغن کرچک
روغن کرچک به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. باید کمی از این روغن را بر روی پنبه ریخت و بر روی کیست قرار داد و سپس ناحیه را بانداژ کرد تا این روغن اثر خود را بگذارد.
سرکه سیب
از دیگر موادی که در درمان کیست مویی به روش طب سنتی استفاده می‌شود سرکه سیب است. این ماده نقش مهمی در حفظ سطح pH دارد و به حذف سموم از کیست مویی کمک می‌کند. سرکه سیب را باید با یک قاشق غذاخوری آب مخلوط کرد و آن را با پنبه بر روی کیست قرار داد تا ۲۰ دقیقه بماند و سپس محل کیست را با آب شست.
روغن نارگیل
روغن نارگیل به دلیل داشتن خواص ضدباکتریایی و ضدقارچ شناخته می‌شود و می‌تواند به کاهش التهاب کیست مویی کمک کند. می‌توان نصف قاشق چایخوری روغن نارگیل را بر روی کیست مالید تا اثر خود را بگذارد.
روش‌های نام برده به عنوان درمان گیاهی کیست مویی یا درمان کیست مویی در طب سنتی شناخته می‌شوند. این روش‌ها روش‌های علمی به شمار نمی‌روند و هیچ بررسی علمی آنها را تأیید نکرده است. امکان دارد این روش‌ها در برخی از افراد باعث کاهش علائم شود؛ اما احتمال تشدید کیست بر اثر استفاده از این روش‌ها نیز وجود دارد. به بیماران توصیه می‌شود به شکل خودسرانه از این روش‌ها استفاده نکنند و حتماً پیش از استفاده با پزشک خود در رابطه با این روش‌ها مشورت کنند.
درمان دارویی کیست مویی
برخی از افراد مبتلا به کیست مویی به دنبال درمان دارویی این بیماری هستند. درمان دارویی کیست مویی با اینکه به عنوان درمان از آن نام برده می‌شود؛ اما به مداوای این بیماری کمک نمی‌کند. درمان دارویی کیست مویی فقط در کاهش علائم مؤثر است و همچنان باید از روش‌های جدی برای درمان کیست مویی استفاده کرد. از جمله درمان کیست مویی با دارو موارد زیر هستند:
داروهای ضدالتهاب
درصورتی‌که التهاب و درد کیست مویی بیش از حد باشد پزشک داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند «ایبوپروفن» یا «پاراستامول» را تجویز می‌کند که هم خواص مسکن دارند و هم به کاهش التهاب و تورم کمک می‌کنند.
داروهای آنتی‌بیوتیک
درصورتی‌که کیست عفونی شده باشد پزشک داروهای آنتی‌بیوتیک را برای از بین رفتن عفونت پیشنهاد می‌دهد. این تجویز به خصوص قبل از انجام عمل لیزر کیست مویی یا جراحی مرسوم است تا از شدت عفونت کم شود و درمان به شکل بهتری صورت گیرد. از جمله آنتی‌بیوتیک‌هایی که برای کاهش عفونت کیست مویی از آنها استفاده می‌شود می‌توان به سفکسیم، مترونیدازول، سفالکسین و آزیترومایسین اشاره کرد.
پمادهای مخصوص کیست مویی
برخی از پمادها با خواص ضدعفونی‌کننده به تولید می‌رسند و می‌توانند به کاهش عفونت و جلوگیری از التهاب پوست کمک کنند. پماد سیاه یا روغن سیاه یکی از این پمادها است. پماد تتراسایکلین نیز توصیه می‌شود که می‌تواند به کاهش تورم و قرمزی در محل کمک کند.
جراحی کیست مویی
یکی از روش‌های درمان قطعی کیست مویی روش جراحی است. روش جراحی از روش‌های قدیمی برای درمان این بیماری به شمار می‌رود. روش جراحی کیست مویی به شکل‌های زیر انجام می‌شود:
درمان کیست مویی با چسب فیبرین
یکی از روش‌های درمان کیست مویی مداوای این بیماری با چسب فیبرین است. برای استفاده از این روش ناحیه به شکل موضعی بی‌حس می‌شود یا بیمار را به شکل کامل بیهوش می‌کنند. سپس پزشک به تخلیه کیست می‌پردازد و بعد مقداری از چسب فیبرین را به داخل حفره خالی شده تزریق می‌کند. پس از تزریق، محل کیست به مدت چند دقیقه فشار داده می‌شود تا چسب کامل خشک شود و سینوس به شکل کامل بسته گردد. این روش نیازی به بخیه و پانسمان ندارد و جای زخم و اسکار نیز بر روی پوست باقی نمی‌ماند.
جراحی باز کیست مویی
در جراحی باز کیست مویی پس از بیهوشی یا بی‌حسی موضعی جراح بر روی کیست یک برش ایجاد می‌کند و به شکل کامل به تخلیه کیست می‌پردازد. در نهایت زخم بدون بخیه رها می‌شود و داخل زخم با پانسمان پر می‌شود تا زخم از کف خود شروع به ترمیم بافت کند و حفره خالی با بافت سالم پر شود. در این روش نیاز است بیمار هر روز پانسمان داخل زخم را تعویض کند. چیزی در حدود دو تا سه ماه زمان می‌برد تا زخم به شکل کامل ترمیم شود.
عمل کیست مویی به روش بسته
روش بسته جراحی کیست مویی مشابه با روش جراحی باز انجام می‌شود. تنها تفاوت این روش در این است که جراح پس از اتمام کار حفره را بخیه می‌زند. این مسئله کمک می‌کند بیمار نیازی به تعویض پانسمان نداشته باشد و کمتر در معرض عفونت باشد.
لیزر کیست مویی
یکی از روش‌های محبوب درمان کیست مویی که به عنوان درمان قطعی این بیماری نیز از آن نام برده می‌شود لیزر کیست مویی است. این روش یک روش سرپایی و کم تهاجمی به شمار می‌رود؛ زیرا در مدت زمانی در حدود 30 دقیقه می‌تواند این بیماری را به شکل کامل مداوا کند. در این روش پزشک از پرتو لیزر کم‌توان یا پرتوان (بسته به شدت بیماری) برای تخلیه کیسه مویی استفاده می‌کند و در نهایت عروق قرار گرفته در این ناحیه بسته می‌شود تا این روش هیچ‌گونه درد و خونریزی نداشته باشد. این روش دوران نقاهت بسیار کوتاه و ناچیزی دارد به شکلی که بیمار می‌تواند پس از یک استراحت کوتاه فعالیت‌های روزمره خود را از سر گیرد.
کدام روش بهترین روش درمان کیست مویی است؟
از آنجایی که روش‌های مختلفی همچون جراحی، چسب فیبرین و لیزر برای مداوای کیست مویی وجود دارد شاید برای بسیاری از بیماران سؤال باشد که کدام یک از این روش‌ها بهترین روش درمان کیست مویی هستند؟ باید گفت از میان روش‌های قطعی درمان کیست مویی از روش درمان کیست مویی با لیزر امروزه به عنوان بهترین روش نام برده می‌شود. همان‌طور که گفته شد این روش درمانی برخلاف روش جراحی درد و خونریزی ندارد و بدون نیاز به بیهوشی و بستری شبانه این عارضه را درمان می‌کند و همین نکات باعث می‌شود یک روش سرپایی و کم تهاجمی باشد. از طرفی لیزردرمانی کیست مویی دوران نقاهت ندارد و همین مسئله کمک می‌کند بیمار بدون نیاز به استراحت چندانی امور روزمره خود را از سر گیرد. احتمال بازگشت کیست مویی در این روش بسیار نادر است و همین مسئله باعث می‌شود لیزردرمانی کیست مویی بهترین روش درمان این بیماری باشد.
درمان کیست مویی در کودکان
کیست مویی در کودکان چندان شایع نیست؛ اما ممکن است برخی از کودکان به این عارضه دچار شوند. اینکه کودک در چه سنی قرار دارد روی نحوه درمان این بیماری تأثیر دارد.
درمان کیست مویی در کودکان در موارد خفیف این بیماری از طریق روش‌های درمان خانگی انجام می‌شود و اگر کیست عفونت داشته باشد پزشک داروهای آنتی‌بیوتیک را برای درمان پیشنهاد می‌دهد. در صورتی که این روش‌ها به درمان کیست مویی کودک کمک نکنند از روش جراحی یا لیزر برای درمان کیست مویی کودکان استفاده می‌شود.
درمان کیست مویی در زنان باردار
از آنجایی که زنان باردار نیز ممکن است به بیماری کیست مویی مبتلا شوند درمان این بیماری در زنان باردار نیز از اهمیت برخوردار است. در صورتی که کیست مویی در زنان باردار خفیف باشد پزشک از داروهای آنتی‌بیوتیک غیر مضر برای جنین، برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌کند. این کار به این دلیل انجام می‌شود که فرد بتواند درمان اصلی کیست مویی یعنی روش جراحی یا لیزردرمانی را پس از نقاهت بارداری از سر گیرد.
اگر بیماری کیست مویی فرد بسیار پیشرفت کرده باشد و نتوان درمان قطعی آن را به پس از بارداری موکول کرد جراحی یا لیزردرمانی در سه ماه دوم بارداری انجام می‌شود تا عفونت در بدن منتشر نشود و جنین آسیب نبیند. از آنجایی که هرگونه بی‌حسی موضعی یا بیهوشی می‌تواند برای مادر یا جنین خطرناک باشد روش‌های درمانی جدی بیماری کیست مویی در زنان باردار در شرایط خاص و ویژه ممکن است انجام شود.
عوارض درمان نکردن کیست مویی
ممکن است بسیاری از بیماران مبتلا به عارضه کیست مویی تصمیمی برای درمان این بیماری نداشته باشند و تصور کنند این بیماری می‌تواند به شکل خودبه‌خود درمان شود. باید در نظر داشت عدم درمان کیست مویی باعث ایجاد عوارضی می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت سیستمیک یا سپسیس
یکی از عوارض عدم درمان کیست مویی پخش عفونت در بدن از طریق جریان خون است که حتی می‌تواند در موارد شدید باعث مرگ بیمار شود.
ایجاد آبسه یا تجمع عفونت در کیست مویی
زمانی که کیست مویی درمان نشود عفونت در زیر پوست خانه می‌کند و باعث تورم و درد در این ناحیه و یا حتی خروج چرک و خون بدبو از این ناحیه می‌گردد.
فیستول مقعدی
یکی دیگر از عوارض عدم درمان کیست مویی احتمال ایجاد فیستول است. بیماری فیستول به دلیل آبسه یا عفونت درمان نشده به وجود می‌آید و گسترش عفونت کیست مویی می‌تواند باعث ایجاد مسیری غیرطبیعی در این ناحیه به نام فیستول شود.
سرطان کیست مویی
عدم درمان کیست مویی می‌تواند در موارد نادر باعث ابتلا به نوعی سرطان پوست به نام «کارسینوم سلول سنگ‌فرشی» شود. این بیماری به دلیل تغییر ساخت سلول‌های پوست بر اثر عفونت درمان نشده و طولانی مدت می‌تواند ایجاد شود.
موارد نام برده از جمله عوارض عدم درمان کیست مویی هستند که باید حتماً آنها را جدی گرفت و برای درمان این بیماری اقدام کرد.
دکتر کیست مویی کیست؟
شاید بیماران مبتلا به سینوس پیلونیدال ندانند که به شکل دقیق برای درمان بیماری خود باید به چه پزشکی مراجعه کنند. برای درمان کیست مویی باید به فوق تخصص کولورکتال مراجعه کرد. این پزشکان در زمینه بیماری‌های ناحیه مقعد و روده بزرگ تخصص خود را به دست آورده‌اند و می‌توانند به بهترین شکل این بیماری را تشخیص دهند و روش مناسبی را برای درمان انتخاب کنند.
کلام پایانی
بیماری کیست مویی یکی از بیماری‌های شایع نشیمنگاه است که نیاز به درمان دارد. درمان این بیماری تنها از طریق روش‌های پزشکی همچون جراحی و لیزردرمانی ممکن است و هیچ روش خانگی، دارویی و طب سنتی نمی‌تواند به درمان این بیماری کمک کند. بسیار مهم است بیماران برای درمان این عارضه به پزشک متخصص کولورکتال مراجعه کنند تا بیماری آنها با یک روش مناسب برای همیشه مداوا شود.
منابع:
