کیست مویی یا سینوس پیلونیدال یک بیماری نشیمنگاهی است که در شکاف بین دو باسن به وجود می‌آید. این بیماری به شکل یک کیست پر از چرک و مو است و می‌تواند با درد بسیاری همراه باشد. بیماری کیست مویی نیازمند درمان است و این درمان تنها از طریق جراحی یا لیزردرمانی ممکن می‌شود. در این مقاله به شکل کامل به اینکه کیست مویی چیست خواهیم پرداخت.
کیست مویی چیست؟
کیست مویی یا سینوس پیلونیدال (Pilonidal Sinus) از شایع‌ترین بیماری‌های نشیمنگاهی به شمار می‌رود. این بیماری در پایین کمر و بین شکاف باسن به وجود می‌آید و به طور معمول با درد بسیاری همراه است. عارضه کیست مویی بر اثر بازگشت مو به زیر پوست و رشد کردن در آن منطقه ایجاد می‌شود و به مرور با چرک و عفونت انباشته می‌گردد.
این بیماری به‌مرورزمان دردناک می‌شود و شکل عفونی پیدا می‌کند. این بیماری را در گذشته بیماری رانندگان جیپ نیز می‌شناختند؛ زیرا در طی جنگ جهانی دوم سربازان جیپ‌سوار بسیاری به این بیماری دچار بودند. علت این مسئله را تحریک دائمی پوست ناحیه دنبالچه بر اثر سواری بیش از حد با ماشین جیب در راه‌های ناهموار می‌دانستند.
انواع کیست مویی
با اینکه در این مقاله در مورد کیست مویی مقعدی صحبت می‌شود اما کیست مویی در بسیاری از بخش‌های بدن می‌تواند به وجود بیاید و تنها مختص بین شکاف بین باسن نیست. از جمله انواع کیست مویی باید به موارد زیر اشاره کرد:
- فولیکولیت: فولیکولیت به عفونت فولیکول‌های مو گفته می‌شود که می‌تواند در هر بخشی از پوست بدن یا پوست سر به وجود آید.
- کیست‌های اپیدرموئید: این کیست در قسمت لایه بالایی پوست یا اپیدرم رشد می‌کند و می‌تواند موهای رشد کرده را در داخل خود به دام بیندازد.
- استاتوسیستوما: محل رشد این کیست از مجرای چربی داخل فولیکول است و می‌تواند مو را به دام بیندازد.
- کیست مویی دنبالچه یا کیست مویی مقعدی: این کیست همان‌طور که گفته شد در بین شکاف بین باسن به وجود می‌آید و به دلیل برگشت مو به داخل پوست و رشد در آن ناحیه ایجاد می‌شود.
علائم کیست مویی مقعدی چیست؟
در بسیاری موارد زمانی که کیست مویی عفونی نشده علائم چندانی ندارد و فرد متوجه وجود کیست نمی‌شود؛ اما زمانی که کیست دچار عفونت شود با علائم زیر همراه می‌گردد:
- مشاهده یک یا چند سوراخ در بین شکاف دو باسن
- خروج مو از محل کیست
- خروج ترشحات خونی یا چرکی بدبو از ناحیه کیست
- قرمز و متورم شدن اطراف محل کیست
- تورم
- احساس درد تا بالای باسن
- درد در هنگام نشستن یا ایستادن
- تب در صورت پیشرفت بیماری
علائم گفته شده به طور معمول در بیماران مبتلا به سینوس پیلونیدال بسیار دیده می‌شود.
علل کیست مویی
شاید برای بسیاری از افراد سؤال باشد که کیست مویی مقعدی به چه دلیل ایجاد می‌شود. هنوز به طور قطع مشخص نشده که چرا کیست مویی ایجاد می‌شود؛ اما به طور معمول ترکیبی از عوامل ژنتیکی و سبک زندگی را در ابتلا به این بیماری مؤثر می‌دانند. از جمله علل کیست مویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژنتیک
- سابقه خانوادگی
- تعریق شدید
- نشستن‌های طولانی مدت
- فشار شدید و ضربه‌های مکرر به ناحیه
- پرمویی ناحیه کمر
- چاقی و اضافه وزن
- پوشیدن لباس‌های تنگ
موارد نام برده از جمله علل کیست مویی به شمار می‌روند که احتمال ابتلا به این بیماری را بسیار بالا می‌برند.
روش تشخیص بیماری کیست مویی
زمانی که افراد علائم کیست مویی را در خود مشاهده می‌کنند باید هرچه سریع‌تر جهت بررسی علائم به پزشک کولورکتال مراجعه کنند تا وضعیت بیماری آنها بررسی شود.
نحوه تشخیص بیماری کیست مویی پس از مراجعه به پزشک متخصص در قدم اول از طریق معاینه فیزیکی انجام می‌شود. به طور معمول پزشکان با بررسی ناحیه می‌توانند سینوس پیلونیدال را به راحتی تشخیص دهند. پس از معاینه فیزیکی ممکن است پزشک لازم ببیند آزمایش خون را جهت بررسی وجود عفونت در بدن در نظر بگیرد. ممکن است در موارد نادر پزشک نیاز ببیند که برای بررسی وضعیت از سی‌تی‌اسکن استفاده شود تا وضعیت را به شکل دقیق‌تری بررسی کند.
درمان بیماری کیست مویی چگونه انجام می‌شود؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند بیماری کیست مویی به شکل خودبه‌خود درمان می‌شود و آن را به حال خود رها می‌کنند. برخی از افراد نیز تصور می‌کنند می‌توان با درمان‌های خانگی یا دارویی کیست مویی را مداوا کرد. در ادامه راه‌هایی را که به عنوان درمان کیست مویی از آنها نام برده می‌شود بررسی می‌کنیم:
درمان کیست مویی به روش خانگی
درمان خانگی کیست مویی تنها باعث کاهش علائم و تسکین آنها می‌شود و هیچ نقشی در مداوای بیماری کیست مویی ندارد. از جمله روش‌های درمان خانگی کیست مویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اصلاح تغذیه
- استفاده از ترکیب جوش شیرین با سرکه سیب و سرکه سفید به شکل موضعی
- حمام سیتز یا نشستن در لگن آب گرم
- داشتن تحرک و انجام ورزش
- استفاده از موم زنبور عسل در ناحیه کیست
- کمپرس آب گرم
- نشستن در محلول نمک اپسوم
موارد نام برده تنها تعدادی از روش‌های درمان خانگی کیست مویی هستند.
درمان کیست مویی در طب سنتی
از گیاهان خاص در طب سنتی برای درمان کیست مویی استفاده می‌شود؛ هرچند این درمان به مداوای بیماری کیست مویی کمک نمی‌کند و ممکن است در تسکین علائم مؤثر باشد. از جمله موادی که در درمان سنتی کیست مویی از آنها استفاده می‌شود موارد زیر هستند:
- آلوئه‌ورا
- روغن درخت چای
- زردچوبه
- روغن‌کرچک
- سرکه سیب
- روغن نارگیل
درمان کیست مویی با دارو
استفاده از قرص‌ها و داروها تنها در تسکین علائم و کاهش عفونت مؤثرند و این روش نیز نمی‌تواند به درمان بیماری کیست مویی کمک کند. از داروهای ضدالتهابی، آنتی‌بیوتیک‌ها و پمادهای مخصوص برای کاهش علائم کیست مویی و عفونت استفاده می‌شود.
جراحی کیست مویی
یکی از روش‌های قدیمی درمان کیست مویی روش جراحی است. این روش پیش از معرفی روش لیزردرمانی بسیار استفاده می‌شد؛ هرچند مشکلات خاص خود را دارد. جراحی کیست مویی به دو شکل زیر انجام می‌شود:
جراحی باز کیست مویی
در جراحی باز کیست مویی جراح به شکل کامل بافت آسیب‌دیده کیست را از محل خارج می‌کند و در نهایت گودالی را که بر اثر خروج کیست به وجود آمده با پانسمان پر می‌کند تا به مرور زخم از کف خود شروع به ترمیم کند.
جراحی بسته کیست مویی
این روش همچون جراحی باز کیست مویی انجام می‌شود با این تفاوت که در نهایت جراح محل درمان شده را بخیه می‌زند. این روش برخلاف روش قبل نیاز به تعویض هر روزه پانسمان ندارد؛ اما احتمال بازگشت بیماری در آن بیشتر است.
لیزردرمانی کیست مویی
یکی از روش‌های مؤثر درمان کیست مویی که احتمال بازگشت کیست مویی پس از انجام آن بسیار نادر است لیزر درمانی کیست مویی نام دارد. این روش نیازی به بیهوشی و بستری شبانه ندارد و در مدت زمان کوتاه و کمتر از ۳۰ دقیقه می‌تواند این بیماری را برای همیشه درمان کند. به دلیل اینکه در این روش عروق خونی در حین درمان ترمیم می‌شوند این روش یک روش بدون درد و خونریزی است و فرد می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را خیلی زود از سر بگیرد.
دکتر کیست مویی کیست؟
یکی از دغدغه‌های بسیاری از بیماران مبتلا به سینوس پیلونیدال این است که برای درمان کیست مویی باید به چه پزشکی مراجعه کنند؟ برای درمان این بیماری باید به پزشک فوق تخصص کولورکتال مراجعه کرد. این پزشکان تخصص خود را در زمینه بیماری‌های ناحیه مقعد و روده بزرگ به دست آورده‌اند و همین مسئله باعث می‌شود بتوانند بیماری کیست مویی را به درستی تشخیص داده و بهترین روش درمانی را برای آن معرفی کنند.
چه زمانی برای کیست مویی به دکتر مراجعه کنیم؟
درمان کیست مویی در مراحل اولیه می‌تواند به شکل ساده‌تری انجام شود و چالش‌های کمتری داشته باشد. به بیماران توصیه می‌شود پس از مشاهده علائم کیست مویی حتماً جهت بررسی وضعیت بیماری به پزشک متخصص مراجعه کنند تا با بررسی وضعیت، درمان بیماری آغاز شود.
روش‌های پیشگیری از ابتلا به کیست مویی
یکی از مواردی که در رابطه با عارضه کیست مویی اهمیت دارد آشنایی با روش‌هایی است که از ابتلا به این بیماری جلوگیری می‌کنند. از جمله روش‌هایی که به عنوان پیشگیری از کیست مویی از آنها نام برده می‌شود موارد زیر هستند:
- حفظ بهداشت شخصی و تمیز کردن شکاف بین باسن
- خودداری از نشستن‌های طولانی مدت
- پوشیدن لباس‌های زیر نخی و تمیز
- عدم استفاده از لباس‌های تنگ با الیاف مصنوعی
- پاک کردن رطوبت و تعریق شکاف بین باسن
- زدودن موهای ناحیه بین باسن
- داشتن یک رژیم غذایی مناسب
- کاهش وزن
با رعایت نکات گفته شده تا حد بسیار زیادی می‌توان احتمال ابتلا به کیست مویی را کاهش داد.
عوارض کیست مویی چیست؟
درمان سینوس پیلونیدال از اهمیت بالایی برخوردار است و نباید به آن بی‌توجه بود. عدم توجه به علائم اولیه کیست مویی می‌تواند باعث مشکلاتی شود که به عوارض کیست مویی شناخته می‌شوند. از جمله این عوارض موارد زیر هستند:
- تشکیل آبسه
- عود کیست مویی
- عفونت سیستمیک یا عفونتی که در کل بدن پخش می‌شود.
- ابتلا به کارسینوم سلول سنگ‌فرشی (نوعی سرطان پوست) در موارد نادر
کلام پایانی
بیماری کیست مویی یا سینوس پیلونیدال یکی از بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی به شمار می‌رود. این بیماری به شکل یک حفره پر از چرک و عفونت و مو در ناحیه شکاف باسن و در انتهای خط دنبالچه به وجود می‌آید و با درد بسیاری همراه است. این بیماری تنها به روش جراحی یا لیزردرمانی قابل مداوا است و هیچ‌گونه درمان خانگی، طب سنتی و استفاده از داروها نمی‌توانند به مداوای این بیماری کمک کنند.
منبع:
