درمان آبسه مقعدی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا عدم درمان این بیماری میتواند زمینهساز ابتلا به بیماری فیستول شود و مشکلات بسیاری را متوجه فرد سازد. درمان آبسه مقعدی تنها از طریق جراحی و لیزر امکانپذیر است و میتواند این بیماری را برای همیشه مداوا سازد. روشهای دیگری نیز به عنوان درمان آبسه مقعدی معرفی میشوند که در این مقاله به میزان اثربخش بودن آنها خواهیم پرداخت.
آبسه مقعدی چیست؟
آبسه مقعدی که بسیاری از افراد آن را به نام «کیست مقعد» نیز میشناسند به یک تورم دردناک و پر از چرک در نزدیکی مقعد افراد گفته میشود. آبسه مقعدی با نام آبسه آنورکتال نیز شناخته میشود که به طور معمول بر اثر بسته شدن غدد ناحیه مقعد و عفونت آنها به وجود میآید.
آبسه میتواند باعث بروز علائمی همچون درد شدید، ترشح از ناحیه مقعد و قرمزی و التهاب در ناحیه شود و مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد کند. این بیماری نیازمند درمان است؛ زیرا عدم درمان آن میتواند باعث ابتلا فرد به بیماری فیستول شود که یک بیماری جدی است و درمان پیچیدهتری دارد.
روشهای درمان آبسه مقعدی
درمان قطعی بیماری آبسه مقعدی تنها از طریق جراحی و لیزردرمانی ممکن است با این وجود روشهای خانگی، دارویی، گیاهی و طب سنتی نیز به عنوان درمان آبسه مقعدی معرفی میشوند. باید در نظر داشت هیچ کدام از روشهای نام برده نمیتوانند باعث درمان قطعی آبسه شوند و فقط به تسکین علائم آبسه کمک میکنند. این روشها اگرچه به عنوان روشهای درمان آبسه مقعدی معرفی میشوند؛ اما باید دانست که اثر آنها فقط در کاهش علائم است. در ادامه با این روشها آشنا میشوید:
روشهای خانگی درمان آبسه مقعدی
روشهای درمان خانگی آبسه مقعدی روشهایی برای کاهش علائم این بیماری هستند و بسیار مهم است پیش از استفاده از این روشها با پزشک متخصص مشورت کرد. از جمله روشهای درمان خانگی آبسه مقعدی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کمپرس گرم
یکی از روشهای درمان خانگی آبسه مقعدی استفاده از کمپرس گرم بر روی ناحیه آبسه است. این کار میتواند باعث بهبود جریان خون در ناحیه آبسه شود و به تسکین التهاب و درد کمک کند.
نشستن در وان آب گرم (حمام سیتز)
از دیگر درمانهای خانگی آبسه مقعدی نشستن در لگن آب گرم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چند بار در روز است که به کاهش درد و التهاب کمک میکند.
مصرف بیشتر فیبر
به دلیل اینکه یبوست میتواند با ایجاد فشار به ناحیه مقعد باعث بدتر شدن علائم آبسه مقعدی شود به افراد توصیه میشود با مصرف غذاهای سرشار از فیبر (میوهها، سبزیجات و غلات کامل) به حرکات بهتر روده و نرم شدن مدفوع کمک کنند و به این ترتیب مانع از یبوست شوند.
نوشیدن آب کافی
برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست نوشیدن آب کافی بسیار اهمیت دارد و باید حتماً در طول روز به مقدار کافی آب مصرف شود.
پوشیدن لباسهای گشاد و پنبهای
لباسهای گشاد و از جنس الیاف طبیعی به تهویه بهتر و جلوگیری از تعریق و تحریک پوست ناحیه مقعد کمک میکنند و به این ترتیب مانع از تشدید علائم میشوند.
اجتناب از نشستن طولانی مدت
از آنجایی که نشستن طولانی مدت باعث افزایش فشار و تحریک به ناحیه میشود به بیماران مبتلا به آبسه توصیه میشود از این کار خودداری کنند و یا در هنگام نشستن از بالشتکهای مخصوص استفاده نمایند.
درمان آبسه مقعدی با روشهای گیاهی و طب سنتی
از گیاهان مختلف در طب سنتی برای کاهش علائم آبسه مقعدی استفاده میشود. این روشها ممکن است در تسکین درد، التهاب و برخی علائم مؤثر باشند؛ اما به درمان این بیماری کمکی نمیکنند. برخی از روشهای گیاهی و طب سنتی درمان آبسه به شرح زیر هستند:
استفاده از آلوئهورا برای درمان آبسه مقعدی
آلوئهورا خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و میتواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند. برای استفاده از خواص آلوئهورا باید ژل طبیعی آن را بر روی ناحیه مالید و اجازه داد چند دقیقه بماند. سپس باید ناحیه را با آب ولرم شستشو داد. این کار میتواند چند بار در روز انجام شود.
زردچوبه
زردچوبه خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و میتواند به تسریع بهبودی کمک کند. برای استفاده از زردچوبه میتوان نصف قاشق چایخوری زردچوبه را با آب گرم ترکیب کرد و به شکل خمیر درآورد و به آرامی روی ناحیه قرار داد. همچنین مصرف زردچوبه در غذاها یا نوشیدن مخلوط زردچوبه و شیر نیز به کاهش التهاب بدن کمک میکند.
عسل طبیعی
عسل خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارد و میتواند به کاهش عفونت کمک کند. مقداری عسل طبیعی را باید روی یک پارچه تمیز یا گاز استریل مالید و به آرامی روی ناحیه آبسه قرار داد. این کار باید چند بار در روز انجام شود تا بر روی آبسه اثر بگذارد.
سرکه سیب
سرکه سیب خواص ضدعفونیکننده دارد و ممکن است در کاهش عفونت و التهاب مؤثر باشد. مقداری سرکه سیب رقیقشده (یک قاشق غذاخوری سرکه سیب در نصف لیوان آب) را با پنبه تمیز به آرامی روی ناحیه بمالید و سپس با آب گرم شستشو دهید. از مصرف سرکه رقیق نشده باید خودداری کرد؛ زیرا ممکن است باعث تحریک پوست شود.
سیر
سیر دارای خواص ضدباکتری و ضدالتهاب است. میتوانید چند حبه سیر تازه را له و با کمی روغن نارگیل مخلوط کنید. سپس به آرامی مخلوط را روی ناحیه بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند؛ سپس با آب گرم ناحیه را شستشو دهید.
استفاده از سبوس گندم
برای استفاده از سبوس گندم باید آن را در آب خیس کرد و پس از ۱۲ ساعت آب به دست آمده را گرم کرد و حدود ۶ دقیقه در آن نشست. این کار باید چند بار در روز انجام شود تا اثربخش باشد.
آب کلم
در آب کلم مادهای به نام «گلوماتین» وجود دارد که به بهبود عملکرد طبیعی روده کمک میکند. آب کلم را میتوان نوشید تا باعث نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست شود.
گیاه بارهنگ
این گیاه خواص ضدالتهابی دارد و باید به شکل موضعی مصرف شود. کافی است کمی از این گیاه را خرد کرده و در آب داغ جوشاند و محلول آن را با پنبه بر روی آبسه گذاشت.
گیاه نارون
از خواص گیاه نارون بر افزایش مخاط دستگاه گوارش و جلوگیری از ایجاد آسیب و عفونت میتوان برای درمان آبسه استفاده کرد. کافی است گیاه نارون را به شکل دمنوش استفاده نمود.
درمان آبسه مقعد با سنفیتون
سنفیتون نقش مهمی در کاهش علائم آبسه همچون درد دارد. این گیاه را میتوان با روغن جوانه ترکیب کرد و به شکل موضعی استفاده نمود.
عرق بومادران
نوشیدن عرق بومادران به همراه آلوئهورا به عنوان یکی از راههای درمان آبسه مقعدی شناخته میشود.
اسفرزه
در درمان آبسه مقعدی با طب سنتی استفاده از گیاه اسفرزه توصیه میشود. برای بهره گرفتن از خواص این گیاه باید ۲ قاشق غذاخوری از آن را در یک لیوان آب شیرین شده ریخت و اجازه داد تا لعاب دهد. مخلوط به دست آمده را باید نوشید و پس از نوشیدن آن یک لیوان آب باید نوش جان کرد.
درمان آبسه با زالو
زالو برای پاکسازی خون و خروج خون کثیف از بدن استفاده دارد. بزاق زالو دارای یک باکتری است که ممکن است در مداوای آبسه مقعدی مفید باشد و به کاهش عفونت آبسه کمک کند.
روشهایی که به عنوان درمان گیاهی و طب سنتی آبسه مقعدی از آنها نام برده شد روشهایی هستند که هیچکدام تأیید علمی ندارند و نمیتوان آنها را بهطورقطع برای درمان آبسه مؤثر معرفی نمود. بسیار مهم است این روشها با مشورت با پزشک انجام شوند تا مشکلی برای بیمار به وجود نیاید.
درمان آبسه مقعدی با دارو
استفاده از دارو برای درمان آبسه مقعدی همچون روشهای قبل به کاهش علائم و کنترل عفونت کمک میکند و نقشی در درمان قطعی این بیماری ندارد. از جمله داروهایی که برای کاهش علائم آبسه مقعدی تجویز میشوند موارد زیر هستند:
آنتیبیوتیکها
این داروها به طور معمول برای جلوگیری از گسترش عفونت یا در مواردی که خطر عفونت گسترده وجود دارد تجویز میشوند. از جمله آنتیبیوتیکهای تجویزی توسط پزشک میتوان به مترونیدازول، سیپروفلوکساسین، آموکسیسیلین-کلاوولانات، و کلیندامایسین اشاره کرد.
مسکنها و ضد التهابها
برای کاهش درد و التهاب پزشکان ممکن است داروهای مسکن و ضدالتهاب را تجویز کنند. داروهای مسکن و ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن در کاهش درد و التهاب ناشی از آبسه مقعدی مفید هستند. استامینوفن نیز برای کنترل درد ممکن است تجویز شود؛ اما خاصیت ضدالتهابی کمتری نسبت به ایبوپروفن دارد.
ملینها و مکملهای فیبری
برای جلوگیری از یبوست و کاهش فشار به مقعد که باعث تشدید آبسه میشود پزشکان ممکن است ملینهای ملایم یا مکملهای فیبری را تجویز کنند.
بیحسکنندههای موضعی
ممکن است پزشکان برای کاهش درد ناحیه مقعد کرمها و پمادهای حاوی بیحسکنندههای موضعی مانند لیدوکائین را تجویز کنند.
موارد نام برده از جمله داروهایی هستند که به طور معمول توسط پزشک برای کنترل علائم تجویز میشوند و میتوانند در کاهش علائم مؤثر باشند.
روش جراحی آبسه مقعدی
جراحی آبسه مقعدی یکی از روشهای سنتی و قدیمی برای درمان این بیماری است. برای انجام جراحی به طور معمول از بیحسی موضعی استفاده میشود. پس از بیحس کردن ناحیه جراح یک برش در پوست نزدیک مقعد ایجاد میکند تا عفونت از طریق آن تخلیه شود. در صورتی که آبسه پیچیده و عمیق باشد این کار باید در بیمارستان و تحت بیحسی عمیقتر انجام شود تا بیمار دردی احساس نکند.
درمان آبسه مقعدی با لیزر
لیزردرمانی آبسه مقعدی یکی از روشهای جدید برای درمان این بیماری است که به عنوان یکی از محبوبترین روشها نیز از آن نام برده میشود. در این روش از انرژی لیزر برای درمان آبسه استفاده میشود. این روش نیاز به بیحسی موضعی دارد و پس از آن با دستگاه لیزر یک برش بر روی آبسه ایجاد میشود. پس از باز شدن آبسه محتویات داخل آن تخلیه میشود و لیزر پرتوان با دقت به ترمیم ناحیه آسیبدیده میپردازد.
حرارت بالای اشعه لیزر باعث بسته شدن رگهای خونی میشود و به همین دلیل فرد دچار خونریزی و یا درد نخواهد شد. پس از تخلیه کامل چرک پزشک ناحیه را ضدعفونی و تمیز میکند و در صورت نیاز یک پانسمان بر روی آن قرار میدهد. این روش از آنجایی که در مدت زمانی کمتر از ۳۰ دقیقه بدون بیهوشی و بستری شبانه انجام میشود یک روش محبوب به شمار میرود.
مزایا و معایب روشهای درمان آبسه مقعدی
روشهای درمان آبسه مقعدی هر کدام مزایا و معایب مختص خود را دارند و بسیار مهم است که بیماران در جریان همه این مزایا و معایب باشند و سپس اقدام به درمان کنند. در ادامه با مزایا و معایب انواع روشها آشنا میشوید:
مزایا و معایب درمان خانگی آبسه مقعدی
درمان خانگی آبسه اگرچه روشی آسان و در دسترس است؛ اما باید به مزایا و معایب آن توجه داشت.
مزایای درمان خانگی آبسه مقعدی
از جمله مزایای درمان خانگی آبسه مقعدی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش درد و ناراحتی موقت
- کاهش التهاب
- سهولت دسترسی
- هزینه کم
- بهبود موقت علائم
معایب درمان خانگی آبسه مقعدی
از جمله معایب این روش درمانی موارد زیر هستند:
- عدم درمان کامل عفونت
- احتمال گسترش عفونت
- عدم اثرگذاری در موارد پیشرفته آبسه
- ریسک تحریک و آلرژی
- ایجاد تأخیر برای درمان تخصصی و قطعی بیماری
- امکان ایجاد عوارض ثانویه
مزایا و معایب درمان گیاهی و طب سنتی آبسه مقعدی
پیش از استفاده از درمان گیاهی و طب سنتی جهت درمان آبسه باید مزایا و معایب آن را در نظر داشت.
مزایای درمان گیاهی آبسه مقعدی:
- کاهش درد و التهاب
- کاهش عفونت
- کم هزینه بودن
- عدم استفاده از مواد شیمیایی
معایب درمان گیاهی و طب سنتی آبسه مقعدی
روش درمان گیاهی و طب سنتی برای درمان آبسه به دلایل زیر پیشنهاد نمیشود:
- عدم اثرگذاری بر عفونت شدید
- احتمال گسترش عفونت
- احتمال ایجاد تحریک و حساسیت
- اثرگذاری موقتی
- به تأخیر انداختن درمانهای قطعی و ضروری
مزایا و معایب روش جراحی آبسه
از جمله مزایا و معایب روش جراحی آبسه که باید پیش از جراحی با آنها توجه داشت موارد زیر هستند:
مزایای جراحی آبسه مقعدی
از مزایای این روش موارد زیر هستند:
- تخلیه کامل عفونت
- پیشگیری از عوارض جدیتر
- کاهش درد و التهاب
- درمان قطعی بیماری
- کاهش احتمال بازگشت عفونت
معایب جراحی آبسه مقعدی
از معایب جراحی آبسه باید به موارد زیر اشاره کرد:
- نیاز به مراقبتهای پس از جراحی
- وجود درد پس از جراحی
- احتمال عوارض جراحی
- احتمال نیاز به عملهای اضافی
مزایا و معایب لیزر آبسه
لیزر آبسه مقعدی با وجودی که بهترین روش برای درمان آبسه مقعدی به شمار میرود مزایا و معایبی دارد که به شرح زیر هستند:
مزایای لیزر آبسه مقعدی
از مزایای این روش باید به موارد زیر اشاره کرد:
- کم تهاجمی بودن
- بدون درد و خونریزی
- عدم نیاز به دوران نقاهت
- بهبودی سریعتر آبسه
- کاهش احتمال عفونت مجدد
- عدم نیاز به بیهوشی عمومی
- عدم نیاز به بستری شدن
- معایب لیزر آبسه مقعدی
معایب این روش به شرح زیر هستند:
- محدودیت در درمان آبسههای پیچیده و بزرگ
- نیاز به تجهیزات و تخصص ویژه
- احتمال نیاز به درمان مجدد در صورت عدم تخلیه کامل عفونت
مواردی که از آنها نام برده شد از جمله مزایا و معایب روشهای درمان آبسه مقعدی هستند که باید پیش از انتخاب این روشها به آنها توجه کرد.
آیا آبسه مقعدی خودبهخود خوب میشود؟
بسیاری از بیماران مبتلا به آبسه مقعدی تصور میکنند که بیماری آنها به شکل خودبهخود میتواند درمان شود و یا روشهای درمان خانگی یا طب سنتی میتواند با تسکین علائم به درمان این بیماری کمک کند. باید در نظر داشت بیماری آبسه مقعدی به شکل خودبهخود بهبود پیدا نمیکند و باید حتماً با روشهای پزشکی و جدی برای درمان این بیماری اقدام کرد.
عدم توجه به درمان بیماری آبسه مقعدی میتواند باعث ایجاد مسیرهایی در ناحیه مقعد برای تخلیه چرک و عفونت شود که به این مسیرها فیستول گفته میشود. همچنین گسترش عفونت میتواند باعث راه یافتن آن به سایر نقاط بدن شود و مشکلات بسیاری را به وجود آورد. بسیار مهم است پس از مشاهده علائم آبسه مقعدی هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرد تا با روشهای قطعی این بیماری مداوا شود.
درمان قطعی آبسه مقعدی چیست؟
درمان قطعی آبسه مقعدی روش جراحی یا لیزر آبسه مقعدی است. روش جراحی از روشهای قدیمی درمان این بیماری به شمار میرود و روش لیزر از روشهای جدیدی است که بسیاری از پزشکان برای درمان آبسه از آن استفاده میکنند. اینکه کدام یک از این روشها مناسب آبسه فرد است به وضعیت آبسه بستگی دارد. باید آبسه فرد توسط پزشک فوق تخصص کولورکتال معاینه شود تا درمان قطعی آبسه مقعدی برای آن انتخاب گردد.
کلام پایانی
بیماری آبسه مقعدی که به شکل تورم یا کیست پر از چرک در اطراف مقعد به وجود میآید یکی از بیماریهای دردناک نشیمنگاهی است. درمان این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا عدم مداوای آن میتواند باعث ابتلا به بیماری فیستول شود. درمان قطعی بیماری آبسه مقعدی روش جراحی و لیزردرمانی است که با توجه به نوع آبسه فرد توسط پزشک انتخاب میشود.
منابع: