بیماری آبسه مقعدی به عنوان یکی از بیماری‌های ناحیه مقعد شناخته می‌شود. این بیماری که آن را با نام کیست مقعدی نیز می‌شناسند به شکل یک برآمدگی دردناک و پر از چرک در نزدیک مقعد یا رکتوم است. آشنایی با اینکه بیماری آبسه مقعدی چیست و چه علائمی دارد کمک می‌کند تا افراد در صورت مشاهده علائم این بیماری هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام نمایند.
عدم درمان این بیماری می‌تواند باعث مشکلات جدی‌تری همچون فیستول مقعدی شود که با پیچیدگی‌های بیشتری همراه است. در این مقاله به شکل کامل به اینکه آبسه مقعدی چیست و چه علائمی دارد خواهیم پرداخت.
بیماری آبسه مقعدی چیست؟
بیماری آبسه مقعدی با نام‌های دیگری همچون آبسه آنورکتال، آبسه دورانی یا آبسه بیرونی شناخته می‌شود. آبسه در واقع به شکل تاول یا دمل در نزدیکی مقعد یا رکتوم ظاهر می‌شود که با چرک انباشته است. این بیماری بر اثر مسدود شدن غدد مقعدی و عفونت‌های دیگر در این ناحیه به وجود می‌آید و با علائم مشخصی همراه است. شایع‌ترین نوع آبسه مقعدی آبسه پری آنال نام دارد که به شکل یک تورم دردناک در نزدیک مقعد به وجود می‌آید. آبسه‌ها در موارد کمتر شایع می‌توانند در بافت‌های عمیق‌تر نیز به وجود بیایند که در این حالت قابل مشاهده نیستند.
آیا آبسه مقعدی خطرناک است؟
بسیاری از افراد که به بیماری آبسه مقعدی مبتلا می‌شوند ممکن است نگرانی‌هایی داشته باشند. یکی از نگرانی‌های افراد این است که آیا آبسه مقعد خطرناک است و می‌تواند تهدیدکننده زندگی آنها باشد؟ در جواب این سؤال باید گفت آبسه مقعدی با اینکه یک بیماری دردناک و ناخوشایند است؛ اما یک بیماری خطرناک به شمار نمی‌رود. در واقع عدم توجه به درمان بیماری آبسه مقعدی می‌تواند باعث ابتلا به فیستول مقعدی شود که این بیماری درمان پیچیده‌تری دارد و می‌تواند چالش‌های بیشتری را برای فرد به همراه داشته باشد. آبسه مقعدی خود به‌تنهایی یک بیماری خطرناک نیست؛ اما عدم درمان آن می‌تواند مشکلات بیشتری را برای فرد ایجاد کند.
علل آبسه مقعدی
توجه به عللی که باعث ابتلا فرد به یک بیماری می‌شوند در شناخت بیماری بسیار اهمیت دارد. دلایل مختلفی به عنوان علت آبسه مقعدی شناخته می‌شوند؛ اما مهم‌ترین دلیل ابتلا به این بیماری عفونت‌های باکتریایی در ناحیه مقعد است. در واقع در ناحیه مقعد غدد مختلفی وجود دارند که تجمع باکتری در آنها می‌تواند باعث چرک و عفونت شود و آبسه مقعدی را به همراه داشته باشد. به شکل کلی می‌توان گفت بسته شدن غده‌های مقعدی و ایجاد عفونت در ناحیه مقعد به خصوص از راه جنسی عامل ابتلا به آبسه مقعدی هستند.
برخی از افراد به دلیل شرایط خاص خود بیشتر در معرض آبسه قرار دارند. شرایطی که می‌توانند در ابتلای فرد به آبسه مقعدی تأثیرگذار باشند موارد زیر هستند:
- بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو
- دیورتیکولیت
- دیابت
- سیستم ایمنی ضعیف
- بیماری التهابی لگن (PID)
- رابطه جنسی مقعدی و قرار دادن اشیا در رکتوم
- بارداری
- آپاندیست
- شقاق مقعدی
- بیماری‌های مقاربتی
- سل
- ایدز
- اسهال یا یبوست مکرر
- مصرف داروهایی مثل پردنیزون یا داروهای سرکوب‌گر سیستم ایمنی
علائم آبسه مقعدی
آشنایی با علائم آبسه مقعدی بسیار اهمیت دارد تا افراد با مشاهده علائم هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند. از جمله علائم آبسه مقعدی باید به موارد زیر اشاره کرد:
- مشاهده توده یا تورم قرمز و دردناک در اطراف مقعد
- درد شدید در لبه مقعد
- خروج خون و چرک از محل کیست یا مقعد
- یبوست و تخلیه دردناک مدفوع
- درد در بخش پایین شکم
- تحریک بافت اطراف مقعد
- تب و لرز
موارد نام برده از جمله علائم شایع کیست مقعد هستند که با مشاهده آنها می‌توان هرچه سریع‌تر به پزشکان متخصص گوارش یا فوق تخصصان کولورکتال برای درمان مراجعه کرد.
انواع آبسه مقعدی
آبسه مقعدی را می‌توان به انواع مختلفی تقسیم کرد. آبسه با توجه به میزان درگیری در بدن به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
- آبسه مقعدی سطحی: این آبسه همان‌طور که نامش نشان می‌دهد عمیق نیست و یکی از شایع‌ترین انواع آبسه به شمار می‌رود.
- آبسه مقعدی عمقی: این آبسه در بخش عمیق بافت بدن نفوذ می‌کند و بسیار متورم و دردناک است.
جدای تقسیم‌بندی بالا آبسه مقعد به چند دسته زیر نیز تقسیم می‌شود:
- آبسه پری آنال: این آبسه در اطراف دهانه مقعد ایجاد می‌شود.
- آبسه ایسکیورکتال/ Ischiorectal: این آبسه در فضای اطراف راست روده در داخل بدن به وجود می‌آید.
- آبسه‌های بین اسفنکتریک: این آبسه بین اسفنکتریک ایجاد می‌شود.
- آبسه سوپرالویتر/ Supralevator Abscesses: این آبسه در بالای ماهیچه بالابرنده مقعد که در بالای کانال مقعدی قرار گرفته به وجود می‌آید.
درمان آبسه مقعدی چگونه است؟
درمان آبسه مقعدی از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از افراد با تصور اینکه آبسه مقعدی یک بیماری ساده است و می‌تواند خودبه‌خود درمان شود به سراغ مداوای این بیماری نمی‌روند. از طرفی برخی از افراد تصور می‌کنند آبسه مقعدی را می‌توان با روش‌های خانگی مداوا کرد. باید در نظر داشت آبسه مقعدی نه خودبه‌خود درمان می‌شود و نه با درمان‌های خانگی می‌توان آن را مداوا کرد و فقط باید از طریق روش جراحی یا لیزر آبسه برای درمان آن اقدام نمود.
درمان آبسه مقعدی به دو روش زیر انجام می‌شود:
جراحی آبسه مقعدی
برای جراحی آبسه مقعدی جراح پس از بی‌حسی موضعی ناحیه با ایجاد برش بر روی آبسه به تخلیه آن می‌پردازد.
لیزر آبسه مقعدی
یکی از روش‌های جدید و مؤثر برای درمان آبسه، لیزر آبسه مقعدی نام دارد. در این روش جراح از لیزر CO2 برای برش دادن آبسه، جدا کردن بافت آسیب‌دیده و ترمیم آن استفاده می‌کند. این روش بیشتر مناسب آبسه‌های سطحی است.
چه زمانی برای آبسه مقعدی به دکتر مراجعه کنیم؟
درمان آبسه مقعدی از اهمیت بالایی برخوردار است تا این بیماری زمینه‌ساز بیماری فیستول نشود. بسیار مهم است افراد پس از مشاهده علائم آبسه مقعدی که به آنها اشاره شد حتماً به پزشک متخصص گوارش یا متخصص کولورکتال مراجعه کنند تا درمان بیماری آبسه آنها انجام شود.
درمان قطعی آبسه مقعدی چیست؟
درمان قطعی آبسه مقعدی تخلیه آبسه است. همان‌طور که گفته شد تخلیه آبسه می‌تواند با استفاده از روش جراحی یا لیزردرمانی انجام شود. امروزه روش لیزردرمانی آبسه به عنوان درمان قطعی آبسه مقعدی شناخته می‌شود؛ زیرا احتمال بازگشت بیماری آبسه پس از لیزردرمانی بسیار نادر است.
لیزردرمانی آبسه مقعدی توسط دستگاه لیزر co2 انجام می‌شود و نیازی به بیهوشی و بستری شبانه ندارد. از طرفی این روش بدون درد و خونریزی است و همین مسئله کمک می‌کند دوره نقاهت آن در مقایسه با دوره نقاهت جراحی سنتی بسیار ناچیز باشد و بیمار بتواند پس از لیزردرمانی فعالیت‌های روزمره خود را به‌سادگی از سر گیرد. این روش قطعی درمان مناسب آبسه‌هایی است که سطحی هستند و درمان قطعی آبسه‌های عمقی همچنان روش جراحی به شمار می‌رود.
پس از معاینه و تشخیص آبسه فرد پزشک می‌تواند روش مناسب درمانی را برای فرد انتخاب کند.
کلام پایانی
بیماری آبسه مقعدی یکی از بیماری‌های شایع ناحیه مقعد به شمار می‌رود که به شکل دمل یا کیست در اطراف ناحیه مقعد ایجاد می‌شود و پر از چرک و عفونت است. این بیماری می‌تواند درد بسیاری را در نشیمنگاه ایجاد کند یا باعث خروج چرک و عفونت از ناحیه مقعد شود. درمان آبسه مقعدی با وجودی که بیماری خطرناکی نیست از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا عدم درمان آن می‌تواند باعث بیماری جدی‌تری همچون فیستول مقعدی شود. روش درمان این بیماری جراحی یا لیزردرمانی آبسه است که با توجه به وضعیت آبسه فرد توسط پزشک انتخاب می‌شود.
منابع:
