در مقایسه با دریل (توربین) دندانپزشکی

† در برخی موارد سبب درد کمتر در هنگام تراش دندان می شود بنابراین نیاز به تزریق بیحسی را کاهش می دهد.

† در برخی موارد اضطراب ناشی از کاربرد دریل دندانپزشکی را در بیماران مستعد کاهش می دهد.

† در هنگام برداشت ضایعات پوسیدگی، احتمالاً بافت سالم به مقدار کمتری برداشته می شود.

† در هنگام درمان ضایعات بافت نرم، خونریزی و تورم و نیاز به بخیه را به حداقل می رساند.

† عفونتهای باکتریایی بخاطر خاصیت استریل کننده انرژی بالای لیزر، کاهش می یابد.

† ترمیم زخم سریعتر صورت می پذیرد و بافتها می توانند بازسازی (Regenerated)شوند.

معایب

1) کاربرد لیزربر روی دندانهایی که دارای پرکردگی هستند، امکان پذیر نمی باشد.

2) کاربرد لیزر در مقایسه با پراسیجرهای (Procedures)متداول دندانپزشکی با محدودیت روبرو است. برای مثال برداشت پوسیدگی های بین دندانی یا اطراف پرکردگیهای قدیمی آمالگام یا تراش برای روی روکش و بریج امکان پذیر نیستند.

3) دریلهای قدیمی برای شکل دادن پرکردگیها، Adjustmentاکلوزال پس از ترمیم دندانی و پالیش پرکردگی حتی پس از استفاده از لیزر برای برداشت پوسیدگی؛ مورد نیاز هستند.

4) استفاده از لیزر، نیاز به تزریق بیحسی را بطور کامل رفع نمی کند.

5) درمانهای لیزر گران قیمت هستند.

کاربرد لیزر در تمیز کردن سالکوس لثه (Sulcular Debridement)و کورتاژ لثه(Curettage)

براساس یافته هایی که در مقالات دندانپزشکی ذکر می گردند، کورتاژ مکانیکی و شیمیایی لثه به منظور برداشت پوشش اپیتلیالی سالکوس لثه؛ هیچگونه مزیتی فراتر از Scaling and Root Planing  در بدست آوردن اتصال پریودنتالی نداردو براین اساس نیز شواهد بالینی اعتماد بخش کمی در ارتباط با برتری کورتاژ با لیزر نسبت به سایر روشهای ذکر شده در فوق اعلام شده است.

پراسیجر(Procedure)  ایجاد اتصال پریودنتال با کمک لیزر

به منظور ارزیابی وضعیت سلامت بافت نگهدارنده دندان، عمق پاکت دندانی توسط پروب (Probing Depth)اندازه گیری می شود. در مطالعاتی که موارد پریودنتیت مزمن پیشرفته را تحت درمان قرار داده اند، گروههایی که با کمک لیزر درمان شده بودند( با دو روش یعنی لیزر Nd: YAGبه عنوان وسیله ای برای برداشت اپتیلیوم سالکولار یا وسیله ای برای Photodisinfection) کاهش عمق پاکت بیشتری نسبت به گروه کنترل نشان دادند. بر طبق این مطالعات Assisted New Attachment Procedure (LANAP)قادر به ایجاد اتصال جدید بافت همبندی با سمنتوم و رژنراسیون پریودونتال ریشه های مبتلا به پریودونتیت می باشد. کمیته علمی انجمن دندانپزشکی آمریکا معتقد است که این مطالعات، جنبه Pilotدارند و اعتبار بیرونی آنها ناچیز می باشد. برای انجام چنین تحقیقاتی،  Randomized Clinical Trialsبا طراحی مناسب و تعداد نمونه کافی مورد نیاز است.

استفاده از لیزر برای کاهش تعداد باکتریها

انواع لیزر؛ اثرات متناقضی را در کاهش میکروارگانیزمهای پاکت پریودنتال نشان داده اند. براساس مطالعات، دبریدمان مکانیکی ریشه به عنوان اولویت مورد پذیرش برای بهبود بالینی در اتصالات پریودنتال پذیرفته شده است. با اینحال گزارشات جدید ولی محدود مبتنی بر آنست که با استفاده از شستشوی باکتریسیدال که توسط Cold Laser  فعال می گردد؛ می توان نتایج درمان را بهبود بخشید.

 استفاده از لیزر برای ترمیم زخم

استفاده ازلیزر کم تون برای ترمیم بهتر زخم برای سالیان متمادی مطرح بوده است ولی نتایج آن دارای همخوانی کامل نمی باشد. کمیته علمی انجمن دندانپزشکی آمریکا ضمن قبول حداقل بودن ریسک آسیب حرارتی ناشی از لیزر کم توان، اینگونه تابش را صرفاً برای ترمیم زخم بحث برانگیز و با عدم توافق اعلام می دارد.

 اندودونتیکس (Endodontics)

هدف اصلی در درمان اندودونتیکس، تمیز کردن کانال، شکل دهی و سیل کردن سیستم کانالهای ریشه است. لیزرهای مختلف قابل استفاده برای پالپوتومی، اندازه گیری جریان خون، اپیکو اکتومی، نمایش مدخل کانالها و فرم کردن گوتاپرکا هستند. لیزرها بعنوان ابزار همراه با وسایل اندودونتیک در تمیز کردن فضای کانال دندانی، کمک کننده هستند. شواهد In Vitro  نشان دهنده آن است که دستگاههای لیزر از نظر شکل دهی قسمت کرونال و یک سوم میانی، قابل مقایسه با دستگاههای چرخشی سنتی هستند ولی در شکل دهی یک سوم اپیکال ضعیف تر از دستگاههای متعارف می باشند. در مورد سیل برتر یا موفقیت بیشتر در استفاده از دستگاههای لیزر، هیچگونه شواهد معتبر موجود نمی باشد.

لیزرتراپی به منظور بیحسی

برخی نویسندگان عقیده دارند که تجویز 2 تا 3 ژول لیزر در آپکس دندان مورد نظر برای بیحسی، گردش خون ناحیه را افزایش می دهد و بدین ترتیب جذب ماده بیحسی سریعتر اتفاق می افتد. همچنین این امر بدان معنی است که طول مدت بیحسی کاهش می یابد و با این روش می توان مدت بیحسی لب را کاهش داد. این خاصیت، در کودکانی که تمایل دارند در زمان بیحسی لب؛ لب خود را بین دندانها فشرده کنند یا بجوند؛ می تواند تا حد زیادی از تروماتیزه شدن ناخواسته لب ممانعت کند.

چنانچه دندان دارای پالپ بزرگ باشد، با Defocusکردن تابش لیزرهای جراحی از قبیل Nd:YAGو Er:YAGیا آرگون، می توان به سطح قابل قبولی از بیحسی دندان دست یافت. لیزرهایی که دارای توان خروجی در حد Biostimulative  هستند، قادر به تامین دوز کافی برای بیحسی نمی باشند ولی آستانه تحمل درد را بالا می برند. تابش 2 تا 3 ژول در محل تزریق، می تواند درد یا احساس ورود سوزن بیحسی را کاهش دهد. چنانچه تزریق به داخل لیگامان و بطور سریع صورت گیرد، منجر به درد پس از اعمال دندانپزشکی می گردد. تابش 3 تا 4 ژول لیزر می تواند بطور پروفیلاکتیک یا بعد از درمان برای جلوگیری، از بین بردن یا کاهش درد موثر باشد.

لیزرتراپی برای آفت(Aphthous Ulcers)

درمان آفت تا حدودی از درمان تبخال مشکل تر است ولی تابش لیزر علائم بیماری و دوره آن را کاهش می دهد. چنانچه از حالت Defocus  تابش لیزر دی اکسید کربن، Er:YAGیا Nd:YAGنیز استفاده گردد، می توان به نتایج مشابه دست یافت. دوز تابش، بستگی به پاسخ درمانی بیمار دارد و برای رفع علائم، معمولاً به چند جلسه تابش نیاز است که دوز 4 الی 6 ژول بعنوان نقطه آغازین مناسب می باشد.

لیزر برای کنترل خونریزی

لیزر برای کنترل خونریزی پس از اعمال دندانپزشکی سودمند است. برخی گزارشات حاکی از آنست که تابش لیزر، ابتدا Vasoconstriction  ایجاد می کند و سپس منجر به Vasodilatation  می گردد که به نوبه خود می بایست سبب تشدید خونریزی گردد در حالیکه تجربه بالینی خلاف آن را نشان می دهد یعنی خونریزی کنترل می شود.

امواج لیزر HeNeبهتر از GaAsیا GaAlAsدر هموگلوبین جذب می گردد بنابراین مناسبتر می باشد. توان پایین لیزرهای HeNeبعنوان یک مشکل مطرح می باشند ولی تجویز 1 تا 2 ژول انرژی لیزر برای هر آلوئول یا ساکت دندان خارج شده (Extracted)میسر است. بنظر می آید تابش GaAlAsبر تشکیل شبکه فیبرین اثر منفی داشته باشد و شاید این نکته دلیلی برای ارجحیت لیزرهای HeNeبر GaAlAsدر کنترل خونریزی است.

پوسیدگی دندانی

هر گونه تراش بافت سخت دندان منجر به تحمیل تروما به پالپ می گردد. بدین ترتیب دندان در معرض تغییرات حرارت، لرزش و سپس تاثیرات شیمیایی مواد محافظ پالپ و ماده ترمیمی قرار می گیرد. علائم کوتاه مدت پس از تراش حفره را می توان با تابش 1 تا 2 ژول بازاء هر ریشه دندان مرتفع ساخت. همچنین با تابش 1 تا 2 ژول بر Papilla  لثه ، می توان التهابات ناشی از قرار دادن وج چوبی بین دندانی را کاهش داد. لازم به توضیح است که این مداخلات زمانی برای کلینیسین ارزشمند تلقی می گردند که مانند بیمار روی صندلی دندانپزشکی قرار گرفته یا تجربه درد حین کار دندانپزشکی برای او پیش آمده باشد. هایپرمی(Hyperemia)پس از ترمیمهای کامپوزیت و سیمان کردن (Cementation)  ترمیمهای سرامیکی شایع و اغلب موارد موقتی است ولی هیچکس تمایل ندارد هایپرمی دندان خویش را برای چند هفته تحمل کند. اغلب این موارد با تجویز 2 تا 3 ژول برای هر دندان قابل پیشگیری هستند.

برخی تحقیقات حاکی از آنست که لیزر Co₂(85 – 170 J/cm²)بعضی انواع YAGقادر به کاهش حلالیت مینای دندان هستند و این اثر با افزایش فلوراید تا حد زیادی افزایش می یابد.

ابتکار جدید، کاربرد توام برخی رنگها از قبیل Toluidine blue O ( TBO)با تابش لیزر، برای از بین بردن باکتریهای پوسیدگی زا است.

لیزرتراپی برای موارد Pericoronitis

التهاب بافتهای اطراف کروان دندانها، بخصوص مولرهای سوم که درحین رویش با مشکلاتی همراه می گردند، با تابش لیزر تخفیف می یابند. التهابات بافت پوشاننده سطح اکلوزال دندان (operculum)، دیواره های استخوانی باکال و لینگوال و نواحی ملتهب عضلانی یا مخاطی با تابش لیزر، التیام می یابند. درمان مکمل با لیزر، ناراحتیهای متعاقب مداخلات متداول درمانی را به حداقل کاهش می دهد. لیزرتراپی در کاهش درد در هنگام رویش دندان کودکان نیز موثر است.

لیزر در درمانهای اندودونتیکس

متعاقب درمان اندودونتیکس دندانهای Vital / Non – Vital ، درد پس از درمان (گاهی بعلت Over – instrumentation)  بوقوع می پیوندد که تابش 2 تا 3 ژول لیزر بر ناحیه آپکس یا بصورت پروفیلاکتیک، می توان با آن مقابله کرد.

برخی محققین، لیزرتراپی را برا ی موارد Pulp Cappingو Pulpotomyتوصیه کرده اند و تحریک ادنتوبلاستها برای تولید کلاژن و عاج ثانویه را از اثرات آن می دانند.

لیزرتراپی متعاقب خارج کردن دندان (Extraction)

با تابش لیزر در قسمت باکال و لینگوال دیواره آلوئول دندان خارج شده، انعقاد سریعتر خون، درد کمترو  ترمیم سریعتر را می توان انتظار داشت. یکی از عوارض کاربرد الواتور برای خارج کردن دندان، ایجاد حساسیت در دندانهای مجاور است که با تجویز 2 الی 4 ژول لیزر در نواحی آپیکال دندانها یا بصورت پرو فیلاکتیک، می توان با درد و حساسیت مقابله کرد.

به منظور کاهش ادم (Edema)، دوز نسبتاً زیاد 15 الی 25 ژول با لیزر GaAs/ GaAlAsدر ناحیه نسبتاً وسیعی در اطراف زخم مورد استفاده قرار می گیرد. تابش لیزر، نفوذپذیری عروق لنفاوی را کاهش و گشادشدگی (Dilatation)عروق را افزایش می دهد.

در موقع خارج کردن مولر سوم، مفصل TMJتحت کشش قرار می گیرد که برای کاهش درد و ناراحتی، تابش 2 الی 3 ژول لیزر بطور مستقیم بر مفصل؛ مورد توصیه است.

لیزر تراپی برای زونا(Zoster , Shingles)

زونا باعث درد شدیدی می گردد و علاوه بر آن پس از التیام ظاهری نیز دردناک خواهد بود. نورالژی پس از هرپس

(Post Herpetic Neuralgia = PHN)  در افراد سالمند شایع است. لیزرتراپی هم بر درد حاد زونا و هم بر درد

Post – Herpetic  تاثیر مطلوب می گذارد. زونا علاوه بر گرفتار کردن ناحیه بین قفسه سینه و کمر، ممکن است عصب تری ژمینال را نیز مبتلا سازد. در اینصورت بستن پلکها با مشکل رو به رو می گردند و درد در ناحیه گلو و دهان به همراه احساس پالپیت دندانی ممکن است روی دهند. بطور کلی لیزر تراپی علائم را تخفیف می دهد و در صورت ادامه جلسات؛ رنج بیمار کمتر می گردد. برخی عقیده دارند که درمان لیزرتراپی در فاز حاد، PHNرا کاهش می دهد زیرا جریان خون الیاف عصبی را برقرار نگه می دارد و از آسیب آنها ممانعت می کند.

لیزرتراپی برای کاهش حساسیت عاج دندان

در مواردیکه حساسیت طوق دندان وجود دارد، مواد ضد حساسیت موارد خفیف و لیزرتراپی به تنهایی یا به همراه مواد مذکور، موارد شدیدتر را التیام می بخشند. شدت حساسیت دندان، دوزاژ و تعداد جلسات درمان را تعیین می کنند. لیزرتراپی تا زمانی ادامه می یابد که تحریک طوق دندان با پوار هوا، منجر به ایجاد ناراحتی و درد نگردد. عمق نفوذ لیزرهای GaAlAs/ GaAs، تابش آنها را از روی مخاط در ناحیه آپیکال میسر می سازد. لیزر هلیوم-نئون را تنها در ناحیه طوق دندانها (بجز اینسایزرها) می توان استفاده کرد. برای کاهش حساسیت عاجی دندان، ترکیبی از تابش ناحیه کرونال، طوق و آپیکال مورد توصیه است. چنانچه حساسیت دندان به تابش 4 الی 6 ژول در طی 2 تا 3 جلسه پاسخ مطلوب ندهد، بررسی جامع تر اندو دونتیکس توصیه می شود.

لیزرتراپی برای کاهش حساسیت بعد از سیمان کردن Inlays / Onlays   پرسلنی و ترمیهای کامپوزیت وسیع نیز کاربرد دارد.

 لیزر و ایمپلنت

لیزرتراپی قادر به کاهش تورم و درد پس از عمل و کوتاه کرده دوره ترمیم زخم جراحی می باشد. علاوه بر این، اثر لیزر در سرعت بخشی بر Integration  و از آنجا “Early Loading”، Modification  سطح ایمپلنت جهت اتصال بهتر فیبروبلاستها و استئوبلاستها و نیز جلوگیری از اتصال باکتریها و بالاخره اثر لیزر در درمان جراحی و غیرجراحی پری ایمپلنت نیز در حال پژوهش و بررسیهای دقیق تر می باشند.

شکستگی فک

شکستگی های اسکلت صورت یا فک با تجویز یک روز در میان لیزر برای مدت یک تا دو هفته ترمیم بهتری می یابند.

لکوپلاکیا(Leukoplakia )

لکوپلاکیا به مواردی اطلاق می گردد که کراتوز (Keratosis)بصورت یک لایه چسبنده سفید (White Patch)بر مخاط دهان می چسبد که لزوماً همواره با علائم Subjectiveهمراه نمی باشد. علائم لکوپلاکیا با لیزر تراپی می توانند کاهش یابند ولی درمان قطعی تلقی نمی گردد. با اینحال تحریک سیستم ایمنی برای ناحیه مبتلا، حداقل ارزش اینگونه تلاش درمانی است. باید توجه داشت که این بیماری را Idiopathic Keratosis  یا Idiopathic White Patch  نیزمی خوانند که اشاره به مشکلات شناسایی عوامل اتیولوژیک دخیل در بیماری دارد.

زبان جغرافیایی(Geographic Tongue)

این وضعیت را گاهی Benign Migratory Glossitis  نیز می خوانند که بعلت شرایط التهابی مخاط زبان بخصوص در سطح Dorsal  آن است. اغلب موارد بدون علامت است ولی گاهی با ناراحتی همراه می شود که 3 تا 4 ژول لیزر در 5 تا 6 نقطه از زبان، علائم را تخفیف می دهد. اثرات اینگونه درمان بر التیام طولانی مدت، نامشخص است ولی شواهد کافی مبنی بر روش درمان قطعی نیز موجود نمی باشد.

Angular Cheilitis )Perleche)

این وضعیت که بدان Angular Stomatitis  نیز می گویند، التهاب (اغلب دو طرفه) گوشه های لب را شامل می شود. متعاقب استفاده از دست دندان (Denture)با Vertical Dimensionکم روی می دهد، با لیزرتراپی درمان می شودولی چنانچه علت اصلی برطرف نگردد، مجدداً ظهور می نماید.

چنانچه التهاب گوشه های لب ناشی از عوامل تحریکی تروما، مکانیکی یا شیمیایی باشند، با لیزرتراپی به سرعت ترمیم می شوند. سمپتوم متداول، آغاز خونریزی است زیرا مدت زیادی خشک و ملتهب بوده اند که این امر به نوبه خود آغاز فرآیند ترمیم تلقی می گردد. در این موارد، دوز کم لیزر هلیوم –نئون یا GaAlAsتوصیه می شوند.

تهوع (Nausea)

یکی از مشکلات درمانهای دندانپزشکی، ایجاد حالت تهوع در زمان اقدامات درمانی در ناحیه خلفی دهان(پرمولرها و مولرها) یا قالب گیری است. پیشنهاد شده است که 1 تا 2 ژول تابش با وضعیت Contact Mode  در ناحیه سالکوس mento – Labialis   انجام گردد. در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب؛ ازنقطه طب سوزنی P6ناحیه مچ دست می توان بهره گرفت که اثر آن می بایست تا چند دقیقه پس از تابش بروز کند. ( این توصیه ها نیاز به بررسیهای بالینی بیشتری دارند.)

 آسیب به عصب

ترمیم عصب بسیار کند صورت می گیرد. در دندانپزشکی، خطر آسیب به عصب دندانی تحتانی یا لینگوال وجود دارد. همچنین پارستزی این اعصاب متعاقب جراحیهای دهان یا استفاده نامناسب از الواتور نیز امکان پذیر می باشند. استفاده از لیزرتراپی در این موارد توسط برخی محققین مورد توصیه قرار گرفته است.

لیزر در درمان های ارتودنسی

کاربرد لیزر بطور مستقیم بعد از درمان، در تاخیر برای شروع شدن درد و در کاهش شدت درد نقش دارد. همچنین پروتکلهای مختلف تابش لیزر بر کاهش یا افزایش حرکات ارتودنتیک دندانی نقش ایفا کرده اند.